ျမန္မာ ကာရန္ကဗ်ာ ေရးဖဲြ ့ရာ၌ မျဖစ္မေနသိထားရမည့္ ကာရန္အေၾကာင္း
=====================
ကာရန္ ဟူသည္ ကာရႏၲ ဟူေသာပါဠိမွ ဆင္းသက္လာေသာ ပါဠိသက္
ေဝါဟာရ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကာရန္ ဟုသာေရးသင့္၏ ။
ကာရႏၲ= ကာရ+အႏၲ '= ကာရ= အကၡရာ စာလုံး
အႏၲ= အဆုံးအပိုင္းအျခား=အကၡရာ တို ့၏ အဆုံး( သုိ ့မဟုတ္) အဆုံးအကၡရာ
ေနာက္ဆုံး ရြတ္ဖတ္အသံထြက္သည့္ အကၡရာ ။
ကဗ်ာ လကၤာေရးဖဲြ ့ရာ၌ အကၡရာ အခ်င္းခ်င္း အသတ္တူ( သုိ ့မဟုတ္)
အသံတူ စပ္ထားေသာ လုံးထပ္အကၡရာ တို ့ကို ကာရန္ဟု ေခါ ္ဆိုၾကသည္။
ယင္းအသံတူ လုံးထပ္ ကာရန္ကို အကၡရာ တစ္လုံးခ်င္းမွစ၍ ႏွစ္လုံးခ်င္း၊ သုံးလုံးခ်င္း စသည္ျဖင့္ အကၡရာ လုံးေရကို၄င္း၊ တစ္ပိုဒ္ခ်င္း၊ႏွစ္ပိုဒ္ခ်င္း၊စသည္ျဖင့္
အပိုဒ္ေရ ကို၄င္း ကဗ်ာအဖဲြ ့အားေလ်ွာ္စြာ ကဗ်ာဆရာတို ့အလိုရွိသေရြ ့ေရးစပ္သီကုံးႏိုင္သည္။
( ကာရန္ သေဘာႏုသူတ္ုိ ့ အတြက္ နမူနာ )
တစ္လုံးခ်င္း ကာရန္ ယူပုံ
-----------------------------
ေတး ။ေရး ။ ေတြး ။ ေအး ။ ေမႊး ။
ႏွစ္လုံးတဲြကာရန္ယူပုံ
----------------------
ကာရန္ ၊ ရွာႀကံ ၊ လာျပန္ ၊ စာဉာဏ္ ၊
သုံးလုံးတဲြ ကာရန္
--------------------
သုံးထပ္ညီ ၊လုံးထပ္စီ ၊ ကုံးတတ္ျပီ ။
ေလးလုံးတဲြ ကာရန္
--------------------
စံျပ စရာ ၊ အမွန္ပ ဗ်ာ ၊ႀကံဆမၾကာ ၊ ျမန္မာ့ကဗ်ာ ။
ေလးလုံးတဲြ အထက္ ၅ လုံး ၆ လုံး အစရွိေသာ ဉာဏ္ရွိသေလာက္ ကာရန္ထပ္စပ္သြားႏိုင္ပါသည္။
ထိုသုိ ့စပ္ဆိုသည္ကို မန္က်ည္း ရြက္သတ္ နေဘကာရန္ဟု ေခါ ္ဆိုေၾကာင္း
မွတ္သား ရပါသည္။ ။
ကာရန္ ( ၆၄ ) ပါးကို အသံႏွင့္တကြျပဆိုပါမည္။
တက္သံ(.၁၈ ) ပါး ( ဂရု/ လဟု ခဲြလ်ွင္ ဂရု သံ)
အာ ၊ အီ ၊ အူ ၊ ေအ ၊ အဲ ၊ ေအာ္ ၊ အင္ ၊ ေအာင္ ၊ အိုင္ ၊ အည္ ၊
အဥ္ ၊ အန္ ။ အမ္ ။ အုန္ ။အုမ္ ။ အိန္ ။အိမ္ ။ အို ။
( အလြယ္တကူ မွတ္ရန္ )
ဝစၥေပါက္ ေခါ ္ ဝသစၥနီပါ၊ ေအာက္ျမစ္မပါေသာ အသံ ။
============================================
သက္သံ(.၁၈ ) ပါး ( ဂရု/ လဟု ခဲြလ်ွင္ လဟုသံ )
အ ၊ အိ ၊ ဥ (အု) ၊ ေအ့ ၊ အဲ့ ၊ ေအာ့ ၊ အင့္ ၊ အဥ့္၊ ေအာင့္ ၊အိုင့္၊
အည့္၊ အန္ ့၊ အမ့္ ၊ အိန္ ့၊ အိမ့္ ၊ အုန္ ့ ၊ အုမ့္ ၊ အို ့။
( အလြယ္မွတ္ရန္ =ေအာက္ျမစ္ ပါေသာအသံ၊ ေအာက္ျမစ္မပါေသယ္လည္း
ေအာက္ျမစ္ပါသကဲ့ သုိ ့ ရြတ္ဖတ္ရသည့္ အသံ အ အိ အု )
==============================================
နိမ့္သံ( ၁၈ ) ပါး ( ဂရု/ လဟု ခဲြလ်ွင္ လဟု သံ)
အား ၊ အီး ၊ အူး (ဦး ) ၊ ေအး ၊
အဲး အယ္း( ျပည့္စုံေအာင္သာထည့္ျပသည္ယခုေခတ္ေရးထုံး မရွိသေလာက္ရွား၏ )
ေအား ၾသး ( သူလည္းရွားပါသည္)
အင္း ၊ အဥ္း ၊ ေအာင္း ၊ အိုင္း ၊
အည္း ၊ ( ရွား၏ ) ၊
အန္း၊ အမ္း ၊ အိန္း ၊ အိမ္း ၊ အုမ္း အုံး အုန္း ၊ အိုး ။
( ဝစၥေပါက္ ေခါ ္ ဝိသစၥနီပါေသာ အသံဟု မွတ္ ပါ )
=============================================
တိုင္သံ( ၁၀ ) ပါး (ဂရု / လဟု ခဲြလ်ွင္ လဟုသံ)
အက္ ၊ ေအာက္ ၊ အိုက္ ၊ အစ္ ၊ အတ္ ၊ အိတ္ ၊ အုတ္ ၊ အပ္ ၊အိပ္ ၊ အုပ္ ။
(.ကအသတ္၊ စအသတ္ ၊ တအသတ္၊ ပအသတ္ ပါေသာအသံ)
သံျဖတ္ သံရပ္ ေခါ ္ပါသည္။
ဤတြင္ ကာရန္ ( ၆၄ ) ပါးကို အသံ ေလးမိ်ဳး ပါ ေပါင္းစပ္၍ ျပျပီးပါျပီ ။
==============================================
သရတို ့ကို တက္သံ ၊ သက္သံ ၊ နိမ့္သံ ၊ တိုင္သံ ဟူေသာ အသံေလးမိ်ဳး
ျဖစ္ေပါ ္လာပုံကို ခဲြ ျပျခင္း။
အ- ဟူေသာ သရကို ေရးခ် ထည့္ လိုက္လ်ွင္ ( အာ ) ဟု ျဖစ္ေပါ ္ လာကာ
အသံသည္ အ လို လို အေပါ ္သုိ ့ျမင့္ တက္သြား သည္ ၊ အူ ဦ အီ ဤ
လည္း ထို ့အတူ ပင္။
ယင္းကို ေအာက္ျမစ္ ထည့္ လိုက္က( အာ့ ) ၄င္း အာ့ သည္ ပင္ကိုယ္
အ - ပင္ ျဖစ္သည္ ေအာက္သုိ ့ အသံ သက္လာသည္ သက္သံ။
အေပါ ္သုိ ့ ျမင့္တက္ ေနေသာ သံရွည္ ေလေလ်ွာ့ သံေပ်ာ့ ( အာ ) ကို
ပင္ ဝစၥေပါက္ ႏွစ္လုံး ထည့္ လိုက္က ( အား ) ဟူ၍ ျဖစ္ေပါ ္လာျပီး
ရြတ္ဆို ရာ၌ အသံမွာ ျပင္း ၍ နိမ့္သည္ ။၊
၄င္းကို မူထား၍ အာ အီ အူ ေအ ေအာ
စေသာ ဝစၥေပါက္ ေအာက္ျမစ္မပါေသာဒီဃ အကၡရာ တို ့ကို ေလေလ်ွာ့
ျမင့္သံ တက္သံဟုမွတ္။
အ အိ အု စေသာ ရႆ သရအကၡရာ တို ့ကို လဟု သက္သံ ဟုမွတ္။
အား အီး အူး စေသာ ဝစၥေပါက္ အသံတို ့ကို သံျပင္း နိမ့္သံဟုမွတ္။
အသံကို အနိမ့္ အျမင့္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ၍ မရေသာ (ကအသတ္ စအသတ္
တအသတ္ ပအသတ္ -က စ တ ပ အသတ္ပါေသာ)
အက္ အစ္ အတ္အပ္ စသည္ တို ့ကို သံျဖတ္ သံရပ္ အျဖစ္ထား၍
တိုင္သံ ဟုေခါ ္သည္။
အက်ဥ္းခ်ဳပ္
၁။ တက္သံ = ဝစၥေပါက္ ေအာက္ျမစ္ မပါေသာ အသံ ။
၂။ သက္သံ= = ေအာက္ျမစ္ပါေသာအသံ/ ေအာက္ျမစ္မပါေသာ္လည္း
ေအာက္ျမစ္ပါသကဲ့သို ့ ရြတ္အပ္ေသာ အ အိ အု
စေသာ အသံ ။
၃။ နိမ့္သံ== ဝစၥေပါက္ ပါေသာ အသံ အား အီး စသည္။
၄။ တိုင္သံ= ( က စ တ ပ -အသတ္ပါေသာအသံ) သံျဖတ္ သံရပ္ ။
ေမတၲာျဖင့္
ေမာင္သာခ်မ္း ( ပ်ဥ္းမနား)
ခဏ ခဏ ေမးေမး ေနၾကလို ့ ျပန္တင္ေပးတာပါ ။
— at ေရွးျမန္မာကဗ်ာမ်ား-ေရႊအိမ္စည္
