"အပူလ်ွပ္တယ္ ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ
လူအမ်ားစုက
ေနပူထဲက ျပန္လာၿပီး
႐ုတ္တရက္ ေရခ်ိဳးလိုက္တာတို႔ ၊
မ်က္ႏွာသစ္လိုက္တာတို႔ လို႔ ထင္ေနၾကတယ္။
႐ုတ္တရက္ သတိလစ္ အသက္႐ွဴရပ္သြားတယ္ေပါ့။
တကယ္တမ္းေတာ့ အဲ့ဒါဟာ
အပူလ်ွပ္တယ္ ဆိုတဲ့အထဲက အလြန္႐ွားပါးေသာ ျဖစ္ရပ္သာျဖစ္တယ္။
ပူရာေန ႐ုတ္တရက္ ေအးသြားတာေၾကာင့္
အေရျပား႐ွိေသြးေၾကာေတြရဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈ ကေမာက္ကမျဖစ္သြားလို႔ ႏွလံုးခုန္ရပ္သြားတာသာ ျဖစ္တယ္။ မၾကာဘူး စကၠန္႔ ပိုင္းအတြင္း ေသႏိုင္ပါတယ္။
သိနားလည္သူ႐ွိလို႔ အသက္ကယ္မယ္ဆိုရင္
ခ်က္ခ်င္း ျမန္ျမန္ ႏွလံုးခုန္ေအာင္ ျပန္လုပ္ႏိုင္ရင္ အသက္႐ွင္မွာပါပဲ။
အဂၤလိပ္လို Vagal Inhibition လို႔ ေခၚပါတယ္။
တကယ့္ Heat stroke အပူလ်ွပ္ျခင္း အစစ္ကေတာ့
ဒီလို မသက္သာပါဘူး။
ေဆးရံုမွာ အၾကာႀကီးခံရၿပီးမွ ေသဆံုးရတတ္တာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
အပူလ်ွပ္ျခင္း အစစ္ကေတာ့
ေရဓာတ္နဲ႔ ဓာတ္ဆားဓာတ္ ( အဖန္ဓာတ္ ၊ အငံဓာတ္) ေတြ ဆံုး႐ွံုးၿပီး မမ်ွတလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။
ေႏြရာသီလို ပူတဲ့အခါ
ပူတဲ့ လုပ္ငန္းလုပ္ရတဲ့အခါ
ေခြၽးေတြအရမ္းထြက္ပါတယ္
ဆားေတြပါ ပါသြားပါတယ္။
ဆားေတြမ်ားမ်ားပါသြားေလေလ
ေရက မငတ္ေတာ့ေလေလ ပါပဲ။
ေရက မေသာက္မိဘူး။
ပိုပို ဆိုးလာေတာ့တာေပါ့။
အစပိုင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္က ျပန္ထိန္းေပးပါတယ္။
ဘယ္လိုထိန္းသလဲဆိုေတာ့
ဆီးသိပ္မသြားဘူး
ဆီးအေနနဲ႔ထြက္ရမယ့္ ေရဓာတ္ကို ျပန္သိမ္းတယ္။
ဒီေတာ့ ဆီးအေရာင္ ရင့္လာပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ပူတဲ့အခါ ေရဆာဆာ မဆာဆာ
ဆီးအေရာင္ရင့္ေနရင္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္လို႔ ပညာ႐ွင္ေတြက လမ္းၫႊန္ပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ေရက မေသာက္မိေတာ့
ေခြၽးေတြ အလြန္ထြက္ၿပီး
ေရနဲ႔ဆားေတြ ဆံုး႐ွံုးရေတာ့
လူဟာ အရမ္းႏြမ္းနယ္လာပါေတာ့တယ္။
အခုထိ ေခြၽးကေတာ့ ထြက္ျမဲပါပဲ။
ဒါကို Heat Exhaustion လို႔ ေခၚပါတယ္။
အပူလြန္၍ပင္ပန္းျခင္း ေပါ့။
ဒီအခ်ိန္မွာမွ ေရနဲ႔ဆား ျပန္ျဖည့္တဲ့
ဓာတ္ဆားရည္ေသာက္တာမ်ိဳး၊ ဓာတ္ဆားဓာတ္ျပည့္ေစတဲ့ အခ်ိဳရည္ေတြ ေသာက္တာမ်ိဳး မလုပ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့
ခႏၶာကိုယ္က ေခြၽးေတာင္ မထြက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
သူ႔ ၾကည့္လိုက္ရင္
ေျခာက္ေျခာက္ကပ္ကပ္ ပင္ပင္ပန္းပန္းနဲ႔
အသားကို ကိုင္ၾကည့္ရင္ မီးခဲလို ပူတယ္
ေခြၽးက နည္းနည္း မွ မ႐ွိဘူး။
ဒါဆိုရင္ေတာ့ Heat stroke အပူလ်ွပ္သြားပါၿပီး
ေဆးရံု ျမန္ျမန္ေျပးပါ။
( တခ်ိဳ႕ကေတာ့ Heat exhaustion အဆင့္မွာကတည္းက ေဆးရံု သြားျပခိုင္းတယ္)
ေဆးရံုနဲ႔ေဝးရင္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးရံုမေရာက္ခင္
ဘာလုပ္ရမွာလဲ ဆိုေတာ့
အပူက်ေအာင္ လုပ္ရပါမယ္။
အဓိကမွတ္ထားရမွာပါက အဖ်ားက်တဲ့ Paracetamol လို ေဆးမ်ိဳး ေပးဖို႔မသင့္ပါဘူး။
Organ Failure အတြင္းအဂၤါပ်က္စီးမႈ ပိုဆိုးေစလို႔လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေရနဲ႔ဆား အရင္ျဖည့္ဖို႔ ဓာတ္ဆားရည္ အမ်ားႀကီးတိုက္ရပါမယ္
သီးစံုဓာတ္ဆား မတိုက္သင့္ပါ။
Shark၊ကြၽဲ႐ိုင္း၊ ေကာ္ဖီ၊အရက္၊ burn၊ speed ၊ M150၊ Lippo အစ႐ွိတဲ့ လူကို လန္းဆန္းေစတဲ့ Stimulating Fluid ေတြ လံုးဝ မေသာက္သင့္ပါဘူး
အပူလ်ွပ္ျခင္းကို ပိုမိုလြယ္ကူေစလို႔ပါ။
လူနာက သတိမေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့
ေရခဲေသတၱာထဲ အေအးခံထားတဲ့
အငံ ပုလင္း NS ကို ေသြးေၾကာကေန ျမန္ျမန္ခ်ိတ္သြင္းရပါမယ္။ Rapid Cool NS infusion ။
အရင္ဆံုး အဝတ္ေတြ အကုန္ခြၽတ္သင့္ပါတယ္။
Air con ခန္းထဲေခၚရပါမယ္
Air con ကို Dehumifying mode or Dry mode မွာ ထားၿပီး ဖြင့္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။
ေရေအးေအးနဲ႔ ေလာင္းခ် ေပးရပါမယ္။
ေရေႏြးေႏြးေလး ကို ေရေအးငါးခါေလာင္းၿပီးတိုင္း
တစ္ခါေလာင္းေပးရပါမယ္။
ေသြးေၾကာေတြ ပြင့္က်ယ္လာေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခု ထူးျခားတာက
အပူလ်ွပ္ျခင္း ျဖစ္သြားရင္ေတာ့
ေဆးရံုမွာ ကုသေပမယ့္လည္း
၁၀၀မွာ ၂၀ေယာက္ေလာက္က ေသတာပါပဲတဲ့။
ဒီေတာ့ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းဟာ မ႐ွိမျဖစ္လိုအပ္တယ္။
ကာကြယ္တာလည္း မခက္ဘူး
ဓာတ္ဆားရည္ ကို ကိုယ့္အလုပ္ေပၚမူတည္ၿပီး ေသာက္ေပးေနရံုပါပဲ။
ေသြးတိုးသမားေတြကေတာ့ ေရပဲ အဓိကေသာက္ရံု။
အဝတ္ကို ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပါးပါးဝတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အရမ္းလည္း အပင္ပန္းမခံဖို႔လိုပါေသးတယ္။
ဒီလိုဆိုရင္ အပူလ်ွပ္ဖို႔ မေၾကာက္ရေတာ့ပါဘူး။
Heat stroke
အပူလ်ွပ္ျခင္း အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ေက်ာင္းသားဘဝတုန္းက Short Noteအတြက္
ျပင္ဆင္ ထားတဲ့ စာေတြ ကို ျပန္လည္ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပတာပါ
မင္းေနလ်ံ
(Dr. မ်ိဳးသန္႔ႏိုင္-ေဆး မေကြး)
#HeatStroke
#အပူလ်ွပ္ျခင္း
#Health
#Knowledge
#HeatExhaustion
#Medicine
#Medical
#PublicHealthEducation
#က်န္းမာေရး
#ဗဟုသုတ"အပူလ်ွပ္တယ္ ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ
လူအမ်ားစုက
ေနပူထဲက ျပန္လာၿပီး
႐ုတ္တရက္ ေရခ်ိဳးလိုက္တာတို႔ ၊
မ်က္ႏွာသစ္လိုက္တာတို႔ လို႔ ထင္ေနၾကတယ္။
႐ုတ္တရက္ သတိလစ္ အသက္႐ွဴရပ္သြားတယ္ေပါ့။
တကယ္တမ္းေတာ့ အဲ့ဒါဟာ
အပူလ်ွပ္တယ္ ဆိုတဲ့အထဲက အလြန္႐ွားပါးေသာ ျဖစ္ရပ္သာျဖစ္တယ္။
ပူရာေန ႐ုတ္တရက္ ေအးသြားတာေၾကာင့္
အေရျပား႐ွိေသြးေၾကာေတြရဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈ ကေမာက္ကမျဖစ္သြားလို႔ ႏွလံုးခုန္ရပ္သြားတာသာ ျဖစ္တယ္။ မၾကာဘူး စကၠန္႔ ပိုင္းအတြင္း ေသႏိုင္ပါတယ္။
သိနားလည္သူ႐ွိလို႔ အသက္ကယ္မယ္ဆိုရင္
ခ်က္ခ်င္း ျမန္ျမန္ ႏွလံုးခုန္ေအာင္ ျပန္လုပ္ႏိုင္ရင္ အသက္႐ွင္မွာပါပဲ။
အဂၤလိပ္လို Vagal Inhibition လို႔ ေခၚပါတယ္။
တကယ့္ Heat stroke အပူလ်ွပ္ျခင္း အစစ္ကေတာ့
ဒီလို မသက္သာပါဘူး။
ေဆးရံုမွာ အၾကာႀကီးခံရၿပီးမွ ေသဆံုးရတတ္တာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။
အပူလ်ွပ္ျခင္း အစစ္ကေတာ့
ေရဓာတ္နဲ႔ ဓာတ္ဆားဓာတ္ ( အဖန္ဓာတ္ ၊ အငံဓာတ္) ေတြ ဆံုး႐ွံုးၿပီး မမ်ွတလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။
ေႏြရာသီလို ပူတဲ့အခါ
ပူတဲ့ လုပ္ငန္းလုပ္ရတဲ့အခါ
ေခြၽးေတြအရမ္းထြက္ပါတယ္
ဆားေတြပါ ပါသြားပါတယ္။
ဆားေတြမ်ားမ်ားပါသြားေလေလ
ေရက မငတ္ေတာ့ေလေလ ပါပဲ။
ေရက မေသာက္မိဘူး။
ပိုပို ဆိုးလာေတာ့တာေပါ့။
အစပိုင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္က ျပန္ထိန္းေပးပါတယ္။
ဘယ္လိုထိန္းသလဲဆိုေတာ့
ဆီးသိပ္မသြားဘူး
ဆီးအေနနဲ႔ထြက္ရမယ့္ ေရဓာတ္ကို ျပန္သိမ္းတယ္။
ဒီေတာ့ ဆီးအေရာင္ ရင့္လာပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ပူတဲ့အခါ ေရဆာဆာ မဆာဆာ
ဆီးအေရာင္ရင့္ေနရင္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္လို႔ ပညာ႐ွင္ေတြက လမ္းၫႊန္ပါတယ္။
ဒီလိုနဲ႔ ေရက မေသာက္မိေတာ့
ေခြၽးေတြ အလြန္ထြက္ၿပီး
ေရနဲ႔ဆားေတြ ဆံုး႐ွံုးရေတာ့
လူဟာ အရမ္းႏြမ္းနယ္လာပါေတာ့တယ္။
အခုထိ ေခြၽးကေတာ့ ထြက္ျမဲပါပဲ။
ဒါကို Heat Exhaustion လို႔ ေခၚပါတယ္။
အပူလြန္၍ပင္ပန္းျခင္း ေပါ့။
ဒီအခ်ိန္မွာမွ ေရနဲ႔ဆား ျပန္ျဖည့္တဲ့
ဓာတ္ဆားရည္ေသာက္တာမ်ိဳး၊ ဓာတ္ဆားဓာတ္ျပည့္ေစတဲ့ အခ်ိဳရည္ေတြ ေသာက္တာမ်ိဳး မလုပ္ဘူးဆိုရင္ေတာ့
ခႏၶာကိုယ္က ေခြၽးေတာင္ မထြက္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
သူ႔ ၾကည့္လိုက္ရင္
ေျခာက္ေျခာက္ကပ္ကပ္ ပင္ပင္ပန္းပန္းနဲ႔
အသားကို ကိုင္ၾကည့္ရင္ မီးခဲလို ပူတယ္
ေခြၽးက နည္းနည္း မွ မ႐ွိဘူး။
ဒါဆိုရင္ေတာ့ Heat stroke အပူလ်ွပ္သြားပါၿပီး
ေဆးရံု ျမန္ျမန္ေျပးပါ။
( တခ်ိဳ႕ကေတာ့ Heat exhaustion အဆင့္မွာကတည္းက ေဆးရံု သြားျပခိုင္းတယ္)
ေဆးရံုနဲ႔ေဝးရင္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးရံုမေရာက္ခင္
ဘာလုပ္ရမွာလဲ ဆိုေတာ့
အပူက်ေအာင္ လုပ္ရပါမယ္။
အဓိကမွတ္ထားရမွာပါက အဖ်ားက်တဲ့ Paracetamol လို ေဆးမ်ိဳး ေပးဖို႔မသင့္ပါဘူး။
Organ Failure အတြင္းအဂၤါပ်က္စီးမႈ ပိုဆိုးေစလို႔လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေရနဲ႔ဆား အရင္ျဖည့္ဖို႔ ဓာတ္ဆားရည္ အမ်ားႀကီးတိုက္ရပါမယ္
သီးစံုဓာတ္ဆား မတိုက္သင့္ပါ။
Shark၊ကြၽဲ႐ိုင္း၊ ေကာ္ဖီ၊အရက္၊ burn၊ speed ၊ M150၊ Lippo အစ႐ွိတဲ့ လူကို လန္းဆန္းေစတဲ့ Stimulating Fluid ေတြ လံုးဝ မေသာက္သင့္ပါဘူး
အပူလ်ွပ္ျခင္းကို ပိုမိုလြယ္ကူေစလို႔ပါ။
လူနာက သတိမေကာင္းေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့
ေရခဲေသတၱာထဲ အေအးခံထားတဲ့
အငံ ပုလင္း NS ကို ေသြးေၾကာကေန ျမန္ျမန္ခ်ိတ္သြင္းရပါမယ္။ Rapid Cool NS infusion ။
အရင္ဆံုး အဝတ္ေတြ အကုန္ခြၽတ္သင့္ပါတယ္။
Air con ခန္းထဲေခၚရပါမယ္
Air con ကို Dehumifying mode or Dry mode မွာ ထားၿပီး ဖြင့္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။
ေရေအးေအးနဲ႔ ေလာင္းခ် ေပးရပါမယ္။
ေရေႏြးေႏြးေလး ကို ေရေအးငါးခါေလာင္းၿပီးတိုင္း
တစ္ခါေလာင္းေပးရပါမယ္။
ေသြးေၾကာေတြ ပြင့္က်ယ္လာေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခု ထူးျခားတာက
အပူလ်ွပ္ျခင္း ျဖစ္သြားရင္ေတာ့
ေဆးရံုမွာ ကုသေပမယ့္လည္း
၁၀၀မွာ ၂၀ေယာက္ေလာက္က ေသတာပါပဲတဲ့။
ဒီေတာ့ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္းဟာ မ႐ွိမျဖစ္လိုအပ္တယ္။
ကာကြယ္တာလည္း မခက္ဘူး
ဓာတ္ဆားရည္ ကို ကိုယ့္အလုပ္ေပၚမူတည္ၿပီး ေသာက္ေပးေနရံုပါပဲ။
ေသြးတိုးသမားေတြကေတာ့ ေရပဲ အဓိကေသာက္ရံု။
အဝတ္ကို ေခ်ာင္ေခ်ာင္ပါးပါးဝတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အရမ္းလည္း အပင္ပန္းမခံဖို႔လိုပါေသးတယ္။
ဒီလိုဆိုရင္ အပူလ်ွပ္ဖို႔ မေၾကာက္ရေတာ့ပါဘူး။
Heat stroke
အပူလ်ွပ္ျခင္း အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
ေက်ာင္းသားဘဝတုန္းက Short Noteအတြက္
ျပင္ဆင္ ထားတဲ့ စာေတြ ကို ျပန္လည္ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပတာပါ
မင္းေနလ်ံ
(Dr. မ်ိဳးသန္႔ႏိုင္-ေဆး မေကြး)
#HeatStroke
#အပူလ်ွပ္ျခင္း
#Health
#Knowledge
#HeatExhaustion
#Medicine
#Medical
#PublicHealthEducation
#က်န္းမာေရး
#ဗဟုသုတ
မူရင္းစာေရးသူအား#credit
ေမတၱာျဖင့္ ျပန္လည္မွ်ေဝသည္
Aung Myat Zaw(ေက်ာက္ဆည္)
